Για τα τρόφιμα ως “το μεγάλο όπλο για την οικονομία της Ελλάδας” στην ευρωπαϊκή αγορά τροφής όπως και η ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αλλά και και το νέο εργαλείο επισιτιστικής ασφάλειας και ελέγχου σε επίπεδο Ε.Ε, που παρουσίασε η Κομισιόν στο πλαίσιο της Διάσκεψης για τις Γεωργικές Προοπτικές της Ένωσης, μίλησε…

…στο ΑΠΕ ΜΠΕ ο Peter Schmidt, πρόεδρος του Τμήματος Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, ΕΟΚΕ (Agriculture, Rural Development and the Environment EESC Section).

“Η τροφή είναι πολλαπλασιαστής ισχύος για την οικονομία της Ελλάδας. Μπορείτε να επωφεληθείτε ώστε να επιστρέψουν περισσότερα οφέλη πίσω στην ελληνική κοινωνία”, τόνισε ο πρόεδρος τμήματος Γεωργίας της ΕΟΚΕ που χαρακτήρισε το ελληνικό φαγητό ως “ένα από τα πιο υγιεινά φαγητά στον κόσμο”: “Είναι κάτι που ξέρουν όλοι οι επιστήμονες. Το ελληνικό ελαιόλαδο για παράδειγμα, και αυτό είναι κάτι που ξέρουμε από τις επιστημονικές έρευνες, είναι το πιο πλούσιο στον κόσμο. Υπάρχει μια χώρα που δείχνει πολύ καλά πως να διαχειριστεί ένα κράτος αυτό το ατού της υγιεινής τροφής, η Ιταλία. Με αυτό το δεδομένο για την Ελλάδα μπορείς να σκέφτεσαι όχι μόνο με όρους αυτάρκειας για τη χώρα, αλλά με γνώμονα τις εξαγωγές αυτού του asset σας. Αυτό σημαίνει πως το ελληνικό μοντέλο αγροτικής παραγωγής δεν χρειάζεται να αλλάξει ιδιαίτερα. Από την άλλη όμως στην Ελλάδα θα πρέπει να ενδυναμωθεί ο αγροτικός τομέας, να διαφυλαχθεί το βιός των αγροτών, να μην επιτραπεί στις πολυεθνικές να εισέλθουν σε αυτό το ατού” τόνισε ο κ. Schmidt. Ο πρόεδρος του Τμήματος Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της ΕΟΚΕ σημείωσε ακόμη πως αυτό το σύστημα παραγωγής που υπάρχει πρέπει να καλλιεργηθεί στην Ελλάδα ώστε να μπορεί να εισέλθει ακόμη περισσότερο στην ευρωπαϊκή αγορά καθώς “η εσωτερική αγορά τροφής της ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή την τροφή.”

Σε ότι αφορά το νέο εργαλείο για την επισιτιστική ασφάλεια και τον έλεγχο της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινιάζει πλέον έναν νέο πίνακα δεδομένων στον οποίο θα περιλαμβάνεται ένα ευρύ φάσμα δεικτών οι οποίοι επηρεάζουν τον εφοδιασμό τροφίμων και ως εκ τούτου την επισιτιστική ασφάλεια των κρατών μελών. Οι δείκτες επικεντρώνονται σε καιρικά φαινόμενα, όπως η ξηρασία, τα κόστη εμπορευμάτων και ενέργειας, την εξέλιξη ζωικών ασθενειών, αλλά και πιθανούς εμπορικούς περιορισμούς στην αγορά μεταξύ άλλων.

Τροφή και κέρδη

“Το σύστημα παραγωγής και διανομής τροφής είναι ιδιαίτερα περίπλοκο. Αρχικά αυτό που είναι σημαντικό είναι να έχουμε περισσότερες “σύντομες” διαδρομές στην παραγωγή και διάθεση της τροφής συγκριτικά π.χ με το εισάγουμε και να διαθέτουμε στις αγορές της Ευρώπης μήλα από την Αργεντινή. Η πρόταση μας εδώ είναι να δημιουργήσουμε αυτό που αποκαλούμε Συμβούλια Πολιτικής για την Τροφή, στα οποία προσκεκλημένοι θα είναι όλοι οι εμπλεκόμενοι ώστε να διαμορφωθεί το σύστημα για την τροφή σε τοπικό επίπεδο”, εξήγησε ο πρόεδρος του Τμήματος Γεωργίας, Αγροτική Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της ΕΟΚΕ.

Ο κ. Schmidt χαρακτήρισε ως εξίσου σημαντικό το ζήτημα της εξάρτησης στα λιπάσματα και της παραγωγής λιπασμάτων από άλλες χώρες. “Εδώ είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ξανά μια στρατηγική αυτονομία”, είπε, ενώ ταυτόχρονα εξήγησε πως πάνω σ αυτό που εργάζεται η ΕΟΚΕ είναι η κερδοσκοπία στον χώρο του φαγητού. “Αυτό που βλέπουμε είναι πως μόλις τέσσερις διανομείς τροφίμων ελέγχουν το 80% με 85% της παγκόσμιας αγοράς. Σήμερα υπάρχουν σε μεγάλο τμήμα του κόσμου άνθρωποι που πεινάνε ενώ στην Ευρώπη πολίτες δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά την τροφή τους. Είναι μια κατάσταση που πρέπει να δούμε, να ρυθμίσουμε. Βλέπουμε χαρακτηριστικά έναν από αυτούς τους εμπόρους, μια εταιρία, που έβγαλε τα μεγαλύτερα κέρδη στα 156 χρόνια της ιστορίας της. Είναι περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποίησαν την σύγκρουση ώστε να ποντάρουν στο μέλλον και όχι να καταλάβουν την αξία της τροφής”, σημείωσε με έμφαση ο κ. Schmidt.

Θα γίνει πιο φτηνό το φαγητό με αυτές τις αλλαγές;

Αυτή σύμφωνα με τον πρόεδρο του Τμήματος Γεωργίας, Αγροτική Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της ΕΟΚΕ είναι μια ερώτηση που προκαλεί προβληματισμό. “Υπό φυσιολογικές κοινωνικές συνθήκες στην ΕΟΚΕ αυτό που λέμε είναι πως το φαγητό παραείναι φτηνό. Αυτό γιατί οι αγρότες δεν έχουν συχνά πάρει το μερίδιο που θα έπρεπε να πάρουν από την αλυσίδα διάθεσης της τροφής. Μερικοί το παίρνουν, μερικοί όχι ενώ οι μεγάλες πολυεθνικές παίρνουν μεγάλο μερίδιο (σ.σ των εσόδων). Υπάρχει μεγάλη πολυεθνική που πήρε μέχρι και 20% περιθώριο κέρδους. Συνολικά, πριν από δύο χρόνια το φαγητό ήταν πολύ φτηνό ώστε να δώσει ένα βιώσιμο σύστημα παραγωγής και διάθεσης τροφής. Οι τιμές αυτές σήμερα δεν φτάνουν στους αγρότες ή σε άλλα τμήματα του μηχανισμού παραγωγής και διάθεσης τροφής. Σήμερα οι καταναλωτές πληρώνουν μια υψηλή τιμή που σε μεγάλο βαθμό καταλήγει σε κάποιες εμπόρους ή πολυεθνικές. Αυτό πρέπει να αλλάξει”, ανέφερε ο κ. Schmidt.

Σχετικά με την αυτάρκεια της ΕΕ , οι δείκτες του νέου εργαλείου για την επισιτιστική ασφάλεια περιλαμβάνουν ειδική ενότητα παρακολούθησης με τα ποσοστά αυτάρκειας των σημαντικότερων γεωργικών προϊόντων, τα ποσοστά των εισαγωγών των χωρών της ΕΕ όπως και δεδομένα για τα λιπάσματα με τον πίνακα να ενσωματώνει μεταξύ άλλων ποσοστά πληθωρισμού ανά είδος τροφίμου και ανά χώρα της ΕΕ, στοιχεία σχετικά με τις δαπάνες των ευρωπαϊκών νοικοκυριών κ.α.

Η συγκεκριμένη ποιοτική αξιολόγηση του εφοδιασμού τροφίμων και της επισιτιστικής ασφάλειας στην ΕΕ θα γίνεται τρεις φορές το χρόνο και αναμένεται να ξεκινήσει το 2023, σύμφωνα με τις πρόσφατες ανακοινώσεις της Κομισιόν. Συνολικότερα με τον νέο πίνακα δεικτών ο στόχος είναι η πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση του ζητήματος της επισιτιστικής ασφάλειας της ΕΕ ώστε η εικόνα για την τρέχουσα κατάσταση να οδηγήσει στην ορθή λήψη αποφάσεων και την αντιμετώπιση του ζητήματος.

Ερωτηθείς για το διάστημα μετά από μια ενδεχόμενη λήξη των εχθροπραξιών στην Ουκρανία ο κ. Schmidt ανέφερε πως σε αυτή την πορεία θα δούμε λογικά τις τιμές να έχουν μια μικρή μείωση “όχι όμως τόση ώστε να φτάσουν στις τιμές που είχαμε πριν από δύο χρόνια στα τρόφιμα”. Μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό πάντως, ο Schmidt τόνισε πως η πολιτική για την τροφή δεν μπορεί να αντικαταστήσει την κοινωνική πολιτική: “Με άλλα λόγια, εάν πολίτες δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά την απόκτηση τροφής, δεν πρέπει να πούμε πως όλα είναι καλά αφού παραδώσαμε στην αγορά τροφή σε καλό κόστος… Για αυτούς τους ανθρώπους θα πρέπει να υπάρχει μια κοινωνική πολιτική”, τόνισε.

Θα μπορούσε η Ελλάδα να είναι μέρος της μεσοπρόθεσμης ή μακροπρόθεσμης λύσης του ενεργειακού ζητήματος της ΕΕ;

Με τις αρμοδιότητες του προέδρου του Τμήματος Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της ΕΟΚΕ να συνδέονται και με το ζήτημα της ενέργειας από ΑΠΕ για την ευρωπαϊκή ήπειρο, ο κ. Schmidt τόνισε τέλος πως εάν η Ελλάδα αντιληφθεί τις δυνατότητες που διαθέτει στον τομέα αυτό, τότε μπορεί πολύ γρήγορα να γίνει ένας εξαγωγέας ενέργειας. “Αυτό μπορεί να γίνει και με την εισαγωγή των πολιτών στην διαδικασία της παραγωγής ενέργειας. Παραγωγή με την χρήση της ηλιακής ενέργειας ή π.χ της ενέργειας εκ των θαλασσών. Κάτι τέτοιο έχει βέβαια κόστος και ειδικά σε ότι αφορά την συμμετοχή των πολιτών σε όλο αυτό, θα πρέπει να υπάρξει μια διαδικασία μέσα από την οποία αυτό θα γίνει εφικτό οικονομικά για τους ενδιαφερόμενους. Σημαντική είναι μια δανειοδότηση που θα αντέχουν οι πολίτες ώστε να γίνουν παραγωγοί ενέργειας από ΑΠΕ και στη συνέχεια να μπορούν ίσως και μέσα από τη συλλογική αυτή δραστηριότητα να έχουν και κάποιο κέρδος πέρα από την παραγωγή ενέργειας για δική τους χρήση κατά τη διαδικασία ενεργειακής μετάβασης στην οποία βρίσκεται πια η Ευρώπη” κατέληξε ο κ. Schmidt.

Σωτήρης Κυριακίδης